Now Playing: Romeo + Julia
In bijna alle grote Europese steden werden operahuizen gebouwd op centrale pleinen, in de omgeving van scholen, naast het stadshuis, het gerechtsgebouw – zoals in Gent – of in de nabijheid van een station – zoals in Antwerpen. Niet toevallig dus dat Opera Ballet Vlaanderen verhalen vertelt over wat er zich allemaal rondom ons afspeelt. En jongeren spelen een cruciale rol in die verhalen over vandaag en morgen. Vandaar dat we binnen deze inspiratiepagina zullen focussen op de hedendaagse relevantie van de voorstelling waar jullie naar komen kijken. Hop hop!
OPERA, BALLET, VONK?
Gesamtkunstwerk, samen iets groots vertellen: ontdek op onze scholenpagina meer over de ontstaansgeschiedenis van onze totaalkunstvormen, hoe vernieuwing al van bij het begin vervat zit in het dna van opera en ballet en hoe een cultuurorganisatie als OBV nu concreet werkt?
ROMEO + JULIA IN 5 KERNWOORDEN
ASSOCIATIEVE DROOMWERELD
De titel ‘Romeo +Julia’ roept al een heel referentiekader op doordat Shakespeares tragedie door de eeuwen heen verschillende vormen en gedaanten heeft aangenomen. De ene keer onder dezelfde titel, de andere keer als West Side Story, Black, Gnomeo and Juliet, High School Musical etc. De Spaanse choreograaf Marcos Morau heeft zich voor zijn herinterpretatie laten inspireren door Shakespeare en door het beroemde ballet van Sergei Prokofjev onder dezelfde titel.
Beeld je in: je leest het theaterstuk van William Shakespeare, je luistert naar de muziek van Sergej Prokofjev en nadien ga je slapen. De droomwereld die dan tot stand komt - verbonden met het sluimerende onderbewuste - is de wereld waarin de voorstelling afspeelt. Net zoals in een droom vermengen verschillende elementen zich met elkaar. Herkenbare personages, attributen, maar ook emoties en situaties komen terug in een bevreemdende en verwrongen aaneenschakeling van associatieve beelden. Dat idee vertaalt zich al meteen in het openingsbeeld (een toegevoegde proloog). Gehuld in duisternis baant een groep raadselachtige figuren zich een moeizame weg door een vortex (draaikolk), als een poort naar een andere wereld. Hun kledij herinnert aan lang vervlogen tijden, maar evengoed lijken ze personages uit een ongedefinieerde toekomstfantasie.
LESS LOVE, MORE VIOLENCE
Romeo en Julia staat in ons collectief geheugen gegrift als hét grote liefdesverhaal. Wat op zich vreemd is, aangezien twee hopeloos verliefde tieners als enige uitweg de dood zien. Hun liefde wordt voortdurend tegengewerkt door factoren die buiten hun controle liggen (het leven, de maatschappij, hun familie etc.) met alle gekende gevolgen van dien. Daardoor wil Morau zich in Romeo + Julia niet op de liefde te focussen - aangezien het verhaal vooral een onmogelijkheid van liefde vertelt. Hij richt zich in zijn hervertelling op het geweld dat in deze tragedie aanwezig is. Zeker met oog op vandaag en wat er allemaal gaande is in onze wereld. ‘Kunnen we nog over de liefde praten in de wereld vandaag, in dit Europa?’, vraagt hij zich af. De personages Romeo en Julia zijn voor Morau enkel als metaforen van de liefde aanwezig, in de gedaanten van twee onschuldige kinderen. ‘All the world’s a stage’, schreef Shakespeare in zijn beroemde As You Like It. ‘And all the men and women merely players.’ De kinderen in deze Romeo + Julia zijn de verbaasde toeschouwers van de wereld waarin ze zullen opgroeien.
MORE PATHOS, LESS LOGOS
Geen traditionele verhaallijn in Romeo + Julia van Morau. Hij focust zich in zijn werk meer op het gevoelsmatige, het onverklaarbare, het onlogische, aangezien dat even waardevol en authentiek kan zijn als een voorstelling die opgebouwd is volgens een strakke verhaalstructuur. Zo bevat Romeo + Julia alle belangrijkste scènes uit Prokofjevs ballet (van de balkonscène tot ‘Dans van de ridders’), maar gingen Morau en zijn team op zoek naar de essentie van die scènes. Welke gemoedstoestanden of thema’s komen naar boven? Elke scène wordt thematisch uitgepuurd tot een reeks verstilde én explosieve beelden. Beelden waarin je (net zoals in een droom) soms figuren, elementen of plaatsen kan herkennen, maar die niet direct het oorspronkelijke verhaal uitbeelden en die door hun nieuwe contexten ook nieuwe betekenislagen genereren.
Zo focust Morau op het moment van de balkonscène op de emotionele nabijheid en lichamelijke afstand die deze scène al bij Shakespeare kenmerkt. Het balkon scheidt de twee geliefden fysiek, terwijl ze zich emotioneel net ontzettend verbonden voelen. Dat gevoel wordt vertaald naar een reeks duetten waarin de liefde opflakkert als een warm kampvuur of in rook opgaat, zoals op een brandstapel. Een kampvuur dat je trouwens (in tegenstelling tot het balkon) letterlijk zal zien in de voorstelling. Na de balkonscène, wanneer Julia alleen is (Juliet Alone), vertaalt de tweestrijd zich op een andere manier. Julia is verliefd, maar tegelijkertijd weet ze dat die verliefdheid ingaat tegen alles wat ze kent. Het keert haar tegen de maatschappij en haar familie. En toch accepteert ze het risico. Die drang om te exploderen tegenover een grote terughoudendheid probeert Morau samen met de dansers om te zetten in beweging.
EEN VERWRONGEN BEWEGINGSTAAL
Moraus duistere droomwereld komt ook tot leven door de verwrongen bewegingstaal die hem als choreograaf typeert. Hij werkte nauw samen met de dansers van Opera Ballet Vlaanderen om te zoeken naar de juiste vertaling van zijn onnatuurlijke en ietwat bevreemdende danstaal. Voor Romeo + Julia vroeg Morau aan de dansers ‘bepaalde lichaamsdelen te isoleren en zich daarop te concentreren. Vervolgens laat ik hen dat lichaamsdeel in één bepaalde richting duwen, waarop hun hele lichaam op natuurlijke wijze wil meedraaien. Dan stel ik net voor om daartegenin te werken. Zoals bij een Rubik’s kubus wordt de beweging zo erg verwrongen.’ Bovendien laten de kostuums enkel bepaalde soorten bewegingen toe. Beweeglijkheid primeert doorgaans bij kostuums van dansers, maar wat gebeurt er als zwartfluwelen crinolines of strakke neplederen harnassen hun bewegingen bemoeilijken? De dansers zijn niet enkel personages die Moraus sinistere universum bevolken, maar ook in een mechanisme gevangen lichamen, bewogen door krachten die hen overstijgen.
Lestip: Vergelijk de verschillende interpretaties van ‘Dans van de ridders’ met die van Marcos Morau. Zo maak je de verwrongen en onnatuurlijke dansstijl die eigen is aan Morau tastbaarder.
DANS VAN DE STORMTROOPERS
Het gewelddadige waar Morau zich in zijn hervertelling op focust zit ook al vervat in Prokofjevs muziek. Hij creëerde een machtige en meeslepende maar vaak ook gitzwarte en bijna martiale compositie. ‘Dans van de ridders’ is daar een goed voorbeeld van en wordt niet voor niets vergeleken met ‘The Imperial March’ (Darth Vader’s theme) uit John Williams’ filmmuziek voor Star Wars.
Fotografie: Danny Willems