Now Playing: Salome

Richard Strauss baseerde zich voor zijn derde opera op het omstreden theaterstuk van Oscar Wilde (gepubliceerd in 1893). Een theaterstuk waarvan Wilde zelf nooit een opvoering heeft kunnen bijwonen doordat hij in die periode in hechtenis zat omwille van zijn zogenaamde ‘illegale homoseksuele activiteiten’. Niet alleen de auteur maar ook het theaterstuk was omstreden omwille van de opvoering van de Bijbelse personages, iets wat indertijd not done was. In Engeland zijn publieke voorstellingen van Salomé zelfs nog verboden gebleven tot 1931.Toen Richard Strauss in 1902 een Duitstalige versie bijwoonde van Wildes toneelstuk (in een regie van Max Reinhardt) sloeg de ‘Salomenia’ ook bij hem toe. Strauss baseerde zich rechtstreeks op het theaterstuk van Wilde en herwerkte het tot een eenakter in vier scènes die door instrumentale tussenspelen naadloos in elkaar overgaan. Ondanks het daverende succes kreeg ook de opera de reputatie van een schandaalstuk, waarbij de gangbare mening werd: schitterende muziek maar een door en door immoreel onderwerp.

Hoewel prinses Salome een zeer summiere passage heeft in de Bijbel, waar ze zelfs niet bij naam wordt genoemd, groeide ze uit tot een ware hype. De stiefdochter van koning Herodes is de inspiratiebron geweest voor vele kunstenaars waardoor we bijna kunnen spreken over een ‘Salomenia’. Maar welke beeldvorming heerst er van dat eigenzinnige operapersonage van Strauss? Kan ze louter herleid worden tot femme fatale die haar seksuele aantrekkingskracht inzet om een man bewust de dood in te jagen? Of is het net door toedoen van de mannelijke blik dat ze geframed wordt als ‘een seksueel monster’? Een idee dat zowel in Wildes theaterstuk als Strauss’ opera geopperd wordt. In Ersan Mondtags regie is er ook oog voor het revolutionaire karakter van de prinses. Salome weet welke volkswoede ze zal evoceren wanneer ze het hoofd van Johannes de Doper (Jochanaän in de opera) eist. In dat opzicht eist ze daardoor ook het einde van een (sub)dictatuur op.