Sola Soletta hertekent vrouwelijkheid in opera

do 12 mei 2022

Een blik op de operageschiedenis leert dat vrouwelijke personages in opera’s gedoemd zijn om te sterven. Denk maar aan La bohème van Puccini, waarin we Mimì zien liefhebben en sterven. Waarom krijgen vrouwen altijd zo’n beperkte rol toegeschreven? Deze en andere vragen stelt de Amerikaanse sopraan en kunstenaar Maribeth Diggle in de muziektheatervoorstelling Sola Soletta. Met Puccini’s meesterwerk als leidraad exploreert ze nieuwe perspectieven rond gender en opera, zowel op het podium als achter de schermen. Dramaturg Katherina Lindekens gaat met haar in gesprek.

KATHERINA LINDEKENS Waarom koos je Mimì als inspiratiebron voor Sola Soletta?

MARIBETH DIGGLE La bohème is een van de mooiste werken uit de operageschiedenis, maar het personage van Mimì heb ik altijd problematisch gevonden. We weten heel weinig over haar. Waarom wordt ze Mimì genoemd, terwijl haar echte naam Lucia is? Wie is ze wanneer ze alleen is, sola, in haar kamer? Ze maakt bloemen, maar zou zichzelf nooit een kunstenaar noemen – in tegenstelling tot de mannelijke personages, die pronken met titels als dichter of filosoof.

Vandaag worden steeds meer vraagtekens geplaatst bij die vrij povere voorstelling van vrouwen en hun potentieel. In onze voorstelling vragen we ons af wat de gevolgen van die beeldvorming kunnen zijn, zowel achter de schermen van de opera-industrie als in de buitenwereld. Het is hoog tijd om meer vrouwen te tonen die leiders en helden zijn, die zichzelf kunnen redden. Om al die redenen wilde ik Mimì heruitvinden.

KATHERINA Je speelt en zingt mee in Sola Soletta, en tegelijk is het je eerste eigen voorstelling. Hoe bevalt die nieuwe rol?

MARIBETH Het besef dat ik naast performer ook maker ben, is vrij laat gekomen. Toen ik na mijn studies naar Duitsland verhuisde om in het operacircuit te werken, werd ik daar behoorlijk ongelukkig van. Terwijl ik de ene zieke sopraan na de andere verving, kon ik me niet van de indruk ontdoen dat tien anderen dat in mijn plaats zouden kunnen doen. Ik voelde me inwisselbaar, er was weinig ruimte voor creatieve inbreng. Ik kwam vaak in hiërarchische constellaties terecht waar autoritaire regisseurs de plak zwaaiden. Voor mij was dat model bevreemdend, aangezien ik eerder ook ervaring had opgedaan in de hedendaagse dans. Daar spreekt het juist voor zich dat performers ook creatieve partners zijn, die het project voeden met hun eigenheid. Gaandeweg realiseerde ik me dat ik naar die basis terug wilde. Ik vind het cruciaal om de voorstelling in dialoog met de andere performers en met het hele team vorm te geven. Ieders bijdrage telt voor mij.

KATHERINA Voor Sola Soletta heb je een unieke cast verzameld. Hoe ben je bij deze mensen uitgekomen?

MARIBETH Ik wilde het concept van vrouwelijkheid door een prisma bekijken, als een veelvoud van perspectieven. Daarom staan we met een vierkoppige cast op het podium, die meerdere generaties vertegenwoordigt. De eerste persoon is Lisi Estaras, een danser met een karaktervolle, lage stem. Daarnaast is er mezzosopraan Eurudike De Beul, die tonnen persoonlijkheid, humor en levenservaring met zich meebrengt.

Tot slot zal er ook een kind in de voorstelling meespelen, een jongen. Je kunt het gedachte-experiment rond de toekomst van vrouwen niet los zien van een nieuwe generatie mannen. Het thema belangt ook hen aan. Op dat vlak is componist Ezequiel Menalled, die de muziek en live electronics van Sola Soletta voor zijn rekening neemt, al jarenlang een waardevolle gesprekspartner.

KATHERINA Wat hoop je met deze voorstelling teweeg te brengen?

MARIBETH Ik hoop vooral dat het publiek er iets uit mee kan nemen. Dat operaliefhebbers Mimì tijdens een volgende Bohème misschien in een nieuw licht zullen zien. Daarnaast wil ik hen laten weten dat ook zij hun stem kunnen laten horen. Dat ze dingen kunnen vragen van een huis. Dat ze bijvoorbeeld kunnen zeggen: we willen meer vrouwelijke makers zien, meer nieuwe stemmen, meer mensen van kleur.

KATHERINA En andere verhalen?

MARIBETH Absoluut. Ik verwacht veel van een nieuwe generatie makers die volop onderzoekt wat ze bewondert in opera, en die het genre tegelijkertijd van binnenuit hervormt. Er zijn grenzen aan wat je kunt bereiken door het ijzeren repertoire in een nieuw jasje te steken. Het ‘museum’ staat er, en is van onschatbare waarde. Maar nu moeten we kijken hoeveel mensen er binnen kunnen, welke verhalen we er willen vertellen, en hoe we de collectie kunnen uitbreiden. Alleen op die manier kan opera echt voortleven.

Beelden: ByWM

Sola Soletta hertekent vrouwelijkheid in opera

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Volg ons