Voorwoord bij seizoen 24/25

door Jan Raes, algemeen directeur Opera Ballet Vlaanderen

ma 6 mei 2024

Jan Raes color7931 koen Broos

Beste publiek,

Door onze programmering loopt ook dit seizoen een duidelijke rode draad. We hebben het in onze voorstellingen over een wereld die geconfronteerd wordt met dramatische gebeurtenissen: oorlogen, sociale onrust, polarisering, vluchtelingenstromen, de klimaatdreiging en zelfs de crisis van de democratie zelf. Ons seizoensthema hop hop is daarbij te begrijpen als een appel, een oproep om niet bij de pakken te blijven neerzitten.

Opera Ballet Vlaanderen wil een warme thuishaven zijn voor een zo breed mogelijk publiek en positioneert zich daarom in het centrum van het maatschappelijke debat. We zien het als onze verantwoordelijkheid, als grootste culturele instelling van Vlaanderen, om met onze programmatie warm polemisch uit de hoek te komen. 2024 is ook een belangrijk jaar met een reeks verkiezingen waarin we nieuwe leiders zullen aanduiden. De vraag, voor ons allen, is: wat doen we nu, hoe gaan we verder?

In bijna alle grote Europese steden werden operahuizen gebouwd op centrale pleinen, in de omgeving van scholen, naast het stadhuis, het gerechtsgebouw – zoals in Gent – of in de nabijheid van een station – zoals in Antwerpen. Daar in het hart van de samenleving horen onze kunstvormen thuis. We kunnen en mogen niet wegkijken van wat zich rondom ons afspeelt.

Omgekeerd mag een samenleving haar culturele potentieel niet verwaarlozen. Het recht op cultuurbeleving is opgenomen in onze Grondwet, naast bijvoorbeeld het recht op arbeid, huisvesting en een gezond leefmilieu. Hetzelfde staat in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Die rechten kunnen enkel gevrijwaard worden als de ondersteunende infrastructuur voorhanden is. Kan je na de voorstelling vlot naar huis? Wat is daarin de functie van openbaar vervoer? Is de ruimtelijke planning in de stad van die aard dat mensen voor en na de voorstelling nog ergens kunnen bijpraten of iets eten? Is de openbare veiligheid gegarandeerd?

'In het hart van de samenleving horen onze kunstvormen thuis


Opera- en ballethuizen vormen in Europa een groeiende sector, die werk verschaft aan 200.000 mensen. Jaarlijks worden in Europa 120.000 voorstellingen gespeeld van zo’n 3.500 producties. Daarmee bereiken we meer dan dertien miljoen bezoekers, van wie twee miljoen een jong publiek zijn. Wat we doen, heeft dus impact. Dat merken we ook aan de reacties van ons eigen publiek.

Om onze maatschappelijke verwevenheid nog beter in kaart te brengen zetten we in 2024 samen met de Universiteit Antwerpen en Opera Europa, de koepelvereniging van Europese operahuizen, een grote Europese enquête op het getouw. Daarin willen we nagaan of onze voorstellingen reflecties generen bij ons publiek en zo ja, welke en hoe?

Via cultuurparticipatie leren mensen iets over zichzelf en over anderen en kunnen ze groeien. We geloven meer dan ooit in de intrinsieke kracht van onze kunstvormen. Daarom zetten we ook volop in op jongeren. Om hen te bereiken organiseren we workshops en inleidingen bij opera- en balletvoorstellingen en zoeken we thema’s waar jongeren mee bezig zijn. De prijs van een ticket mag geen hinderpaal zijn. We willen de kwaliteit van onze voorstellingen wel heel hoog houden, maar de drempels zo laag mogelijk. We slagen ook in onze opzet: twintig procent van ons publiek is jonger dan dertig jaar en de helft was hier vorig jaar voor het eerst.

Hoewel sociale verandering meestal niet het doel op zich is van opera- en balletproducties, kan ze er wel een gevolg van zijn. Samen spelen is een van de drie basiswaarden van Opera Ballet Vlaanderen, naast pionieren en inspireren. Door de thema’s die we benadrukken, de diverse mensen die we op een podium brengen en de samenwerkingen die we opzetten, versterken we sociale netwerken en bouwen we mee aan een inclusieve gemeenschap.

Precies omdat 2024 zo’n belangrijk jaar wordt en zowat iedereen zich geconfronteerd weet met de vraag wat nu te doen, nodigen we jullie uit samen met ons na te denken en genuanceerde antwoorden te zoeken – of in elk geval vragen te stellen. Ik hoop van harte dat onze voorstellingen jullie daartoe prikkelen.


Foto © Koen Broos

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Volg ons