De renaissance van Opera Gent

Toen de Gentse opera in 1840 opende met een groots feest, heette het gebouw in neoclassicistische stijl nog het Grand Théâtre. In de jaren en decennia nadien onderging de opera – die stadsarchitect Louis Roelandt in nauwe samenspraak met de Parijse decorbouwers Humanité-René Philastre en Charles-Antoine Cambon ontwierp – verschillende renovaties. Vandaag is het hoog tijd om Opera Gent grondig onder handen te nemen: een totaalrenovatie en restauratie van alle bouwdelen en alle historische elementen dringen zich op. Ook wordt een deel nieuwbouw toegevoegd om het gebouw nog functioneler, opener en toegankelijker te maken.

Dat betekent dat de opera onvermijdelijk een tijd dicht gaat, maar we zijn ervan overtuigd dat het resultaat het wachten waard zal zijn. Opera- en balletliefhebbers, artiesten, bewoners en bezoekers van de stad zullen worden beloond met een magische plek die zal bruisen als nooit tevoren. In de tussentijd laten we onze Gentse bezoekers niet los. Integendeel, met een rijk programma in Gent en omstreken houden we jullie dicht bij ons.

Het doel van de hele (ver)bouw- en restauratiefase is in essentie om de deuren van de Gentse opera open te gooien op velerlei manieren. Opera Gent wordt een open huis, niet alleen voor wie er een voorstelling bijwoont, maar voor alle bewoners en bezoekers van de stad. Je zal er bijvoorbeeld ook buiten de voorstellingsuren terecht kunnen voor een koffie of een maaltijd of voor een rondleiding door het prachtige gebouw. Het doel is het publiek dicht bij onze kunstvormen én onze artiesten te brengen.

Ook voor (Gentse) culturele partners zetten we de deuren open. Er komt een tweede, kleinere theaterzaal die uitkijkt over het water en de stad. Door de architectuur van de zaal kan die flexibel ingezet worden voor verschillende genres, van pianorecital tot muziektheater. Zo kunnen we kruisbestuivingen met andere makers en gezelschappen initiëren en stimuleren. De tweede toonzaal zal een podium bieden aan een breed scala aan podiumkunsten.

Hoe zal het gebouw eruit komen te zien? Hoe zal je het als bezoeker beleven? De overdekte zuilengalerij – het peristilium – dat vandaag toegang geeft tot het bespreekbureau en de artiesteningang, wordt de nieuwe publieksingang. Daar creëren we een ruime toegang met grandeur. Stap je daarlangs naar binnen, dan kom je terecht op een lichtrijk binnenplein, dat het nieuwe hart wordt van Opera Gent. De site wordt doorwaadbaar, wat betekent dat je er letterlijk zal kunnen doorwandelen, via toegangen aan de Schouwburgstraat en het Koophandelsplein. Aan het binnenplein verrijst een nieuw gebouw met een zijtoneel en erbovenop de tweede zaal. Gent krijgt hiermee net als Antwerpen een zijtoneel. De toneeltoren wordt ook even hoog als die in Antwerpen. Daardoor zullen we voorstellingen makkelijker en duurzamer van de ene naar de andere stad kunnen brengen. In het nieuwe ontwerp zullen vrachtwagens (met onder meer de decors) tot op de binnenkoer kunnen rijden. Een open trappenhal en vernieuwde liften zullen de oude architectuur met de nieuwbouw verbinden.

Met de renaissance van Opera Gent verzoenen we de tijdloze schoonheid van de theaterzaal met de modernste comforteisen. Van de duurzame verwarming en koeling tot de akoestiek en de theatertechnieken: alles krijgt een upgrade. De orkestbak in de theaterzaal wordt groter, wat goed is voor de akoestiek en voor het comfort van de muzikanten. Ook brengen we het originele, gedurfde kleurenpalet in de zaal weer tot leven en restaureren we de imposante luchter.

Naast de theaterzaal zijn de drie rijk gedecoreerde salons – Foyer, Redoutezaal en Lullyzaal – dé blikvanger van de Gentse opera. Deze salons en enfilade zijn samen 90 meter lang, een dikke 15 meter langer dan de spiegelgalerij van Versailles. De balzalen worden zorgvuldig gerestaureerd naar het oorspronkelijke ontwerp. Omdat het interieur van die zalen door de jaren meermaals overschilderd werd, startte met steun van Vlaamse subsidies in februari 2022 een kleurenonderzoek. Dat garandeert een gefundeerde beslissing over welke restauratie historisch het meest correct en waardevol is. De resultaten zijn veelbelovend. De oorspronkelijke kleuren blijken fleuriger dan de huidige, bruinachtige tinten. De salons zullen na de restauratie een pak frisser ogen.

Qua toegankelijkheid plaatst Opera Gent ons nu voor uitdagingen. Het is er niet makkelijk om te voldoen aan de normen voor integrale toegankelijkheid. Dat euvel wordt verholpen. De vernieuwde opera zal maximaal en comfortabel toegankelijk zijn voor wie slecht ter been is of zich in een rolstoel verplaatst.

De opmaak van het masterplan is een initiatief van Opera Ballet Vlaanderen in samenwerking met de Stad Gent als eigenaar van het gebouw. De Stad zal het gebouw overdragen aan het Gentse stadsontwikkelingsbedrijf SOgent, dat als bouwheer de renovatie, restauratie en nieuwbouw van Opera Gent zal leiden en opvolgen in nauwe samenwerking met alle betrokken stadsdiensten en het Vlaams agentschap Onroerend Erfgoed. Na een internationale architectuur wedstrijd via de Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester werden de uitvoering van het masterplan en de realisatie van de uitbreiding, renovatie en restauratie aan de tijdelijke vereniging BAS en het Londense bureau DRDH Architects gegund. De restauratie gebeurt onder begeleiding van Steenmeijer architecten.

We blijven je de komende maanden en jaren informeren over onze plannen en de voortgang van de werken. Blijf ons volgen via OBV Magazine, onze website, sociale media en nieuwsbrieven.

Beelden: BAS / Dirk Jaspaert, DRDH Architects Ltd