Het sleutelmoment van Mozart / Concert Arias.

Ch’io mi scordi di te?

door Maarten Boussery en Piet De Volder, do 2 jun 2022

AVA Mozart OBV 8520 9 test

Anne Teresa De Keersmaeker focust in Mozart / Concert Arias op alle gradaties van liefde en verlangen. Er wordt verleid, aanbeden, gesmacht, gezucht en geweend. Als soundtrack voor die liefdesperikelen kiest de choreografe voor de concertaria’s van Mozart, waarbij de aria Ch’io mi scordi di te? (‘Dat ik jou vergeet?’) centraal staat. Want het lijkt erop dat Mozart met die muziek zelf aan iemand de liefde wilde verklaren…

Aria's op maat

De productie van Anne Teresa De Keersmaeker balanceert virtuoos tussen een zangrecital en een dansvoorstelling. Drie sopranen brengen concertaria’s van Wolfgang Amadeus Mozart en daarrond bewegen zich dansers in ensemble, duetten en trio’s. Er is bravoure, lef en koketterie, maar ook drama, kwetsbaarheid en intimiteit. Rode draad doorheen alle aria’s zijn de vele twijfels, kwellingen en pijn die de liefde met zich meebrengt en het verscheurende gebeuren van het afscheid. Voor De Keersmaeker draait de voorstelling niet alleen rond de scheiding van geliefden, maar ook rond de harmonie die tussen mensen kan blijven bestaan ondanks de afstand.

De concertaria’s van Mozart werden op maat van specifieke zangers geschreven. Zelf vond hij dat ‘een aria even accuraat moet toegesneden zijn op de zanger zoals een goed gemaakt kleed of pak’. Bijna alle aria’s die door De Keersmaeker en haar team werden geselecteerd, zijn geschreven voor zangeressen die de componist bijzonder waardeerde en voor wie hij nu en dan amoureuze gevoelens had. Zo droeg hij de aria Ch’io mi scordi di te? op aan zijn geliefde Italiaans-Engelse sopraan Nancy Storace, die de eerste Susanna zong in zijn opera Le nozze di Figaro. Een aria die vaak gelezen wordt als een versleutelde liefdesbrief van Mozart aan de zangeres.

AVA Mozart OBV 8415 6

Een liefdevol afscheid

De liefdesverklaring Ch’io mi scordi di te? kwam als volgt tot stand: Mozart herwerkte een aria die hij eerder had geschreven voor zijn opera Idomeneo. Men vermoedt dat de reden voor de revisie een afscheidsconcert was van Storace in Wenen, die weldra weer naar Londen zou vertrekken en dus ook Mozart moest verlaten. In Mozarts catalogus lezen we de omschrijving: Scena con Rondo mit Klavier Solo für Mad.selle Storace und mich (‘Scena con Rondo met een solo voor klavier voor juffrouw Storace en mezelf’). Mozart geeft prijs dat hij zelf als pianist zijn geliefde zangeres wilde begeleiden op haar laatste concert. De aria kreeg zo gestalte als een duet tussen de componist en zijn muze.

De woorden die Mozart Storace in de mond legt, spreken alvast tot de verbeelding:

En ik zou je vergeten?
Raad je me werkelijk aan
om mij aan hem te geven?
En verder dan te leven…
Ach, neen! Dan was mijn heel bestaan
Veel erger dan de dood.

AVA Mozart OBV 8493 8

De tekst klinkt als een getuigenis van de zangeres zelf die Mozart verzekert dat niemand haar zo dierbaar blijft als hij, en dat er nooit een andere man zijn plaats kan innemen. Mozart verzekert met zijn pianopartij op zijn beurt Storace van zijn blijvende gevoelens voor haar. In een flirterig spel van vraag en antwoord tussen zangstem en piano maken de uitvoerders duidelijk dat ze ondanks de nakende fysieke scheiding voor immer verbonden zullen blijven. En laat dat net het focuspunt van De Keersmaeker zijn in deze voorstelling: het spel van liefde en verlangen in alle vormen, en de verbondenheid ondanks de afstand.

Mozarts eigen liefdesverlangen wordt op die manier het zwaartepunt in de voorstelling. Alle muziek in Mozart/Concert Arias wentelt zich rond Ch’io mi scordi di te?. Over die aria zegt De Keersmaeker: ‘het pianospel en de zang geraken meer en meer met elkaar verweven. Stem en piano ondersteunen elkaar niet alleen, maar ze liefkozen elkaar en dagen elkaar uit.’ De aria, die we horen naar het einde van de voorstelling, wordt gedanst als een innige pas de deux met een aanhoudende spanning tussen nabijheid en afstand.

Beluister hier Mozarts muzikale liefdesverklaring in de aria Ch’io mi scordi di te?

Beluister de andere concertaria’s via Spotify.

Wil je de gezongen en gedanste liefdes zelf meemaken?

Ontdek Mozart / Concert Arias.

Productiebeelden © Anne Van Aerschot

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Volg ons