- Opera
Opera kan een geneeskrachtig middel zijn
vr 2 dec 2022
‘Het hart is de dirigent van ons lichaam. Het ritme waarmee ons hart klopt, bepaalt hoe onze andere organen doorbloed worden, hoe gezond ze zijn, hoe ons brein van zuurstof voorzien wordt en hoe we ons dus voelen’, vertelt dokter Nathalie Meyten. ‘We dragen dus maar beter goed zorg voor dat zo belangrijke orgaan. Want als de dirigent stop zegt, stopt ook het orkest met spelen.’
Hoe moeten we zorg dragen voor ons hart?
Eerst en vooral wil ik het belang van screening en preventie benadrukken. Hart- en vaatziekten blijven belangrijke doodsoorzaken. Hartscreening moet daarom hoger op de agenda komen. Daarnaast roep ik mensen op naar hun hart te laten kijken als ze zich niet lekker voelen, als ze bijvoorbeeld hartkloppingen hebben of pijn of steken in de hartregio. Redeneer dat niet weg. Wimpel het niet weg als zijnde stress, maar luister naar de signalen die je hart je geeft.
Wat kunnen we dag na dag doen? Hoe draagt een cardiologe als jijzelf zorg voor haar hart?
Dat doe ik door mijn hart zoveel mogelijk te laten ontspannen. Ik omring me met mensen die me graag zien en me een warm hart toedragen. Ik beweeg, wandel, luister naar muziek... Dat zijn allemaal activiteiten en omstandigheden die ertoe leiden dat mijn lichaam de zogenaamde endorfines aanmaakt. Dat zijn stoffen die in de volksmond ook wel het gelukshormoon worden genoemd. Endorfines werken in op de bloedvaten en doen die uitzetten. Zo wordt de bloedsomloop bevorderd en gaan onze hartslag en onze bloeddruk naar beneden.
Met andere woorden: luisteren naar muziek is goed voor het hart.
Dat kun je wel zo stellen, ja. Uiteraard hangt het ervan af naar welke soort muziek je luistert wat het effect zal zijn op je hartritme. Muziek kan ook opzwepend zijn en maken dat je lichaam meer adrenaline aanmaakt. Wat bijvoorbeeld tot betere sportprestaties kan leiden. Een bekend voorbeeld is dat van de Ethiopische atleet Haile Gebrselassie die in 1998 een wereldrecord liep op de 2.000 meter met de hulp van de opzwepende beats van The Scatman in het stadion.
Het is dus geen toeval dat in fitnessclubs altijd stevige beats door de boxen galmen. Het motiveert ons om boven onszelf uit te stijgen.
Inderdaad. Omgekeerd kan rustige muziek, bijvoorbeeld klassiek, ons helpen te ontspannen, ons op andere gedachten brengen en onze gevoelens – positief of negatief – afzwakken. Daarom gaat men in crèches of afdelingen met mensen met dementie zachte muziek opzetten, omdat hun hartslag daardoor verlaagt en hun bloeddruk zakt. Studenten kan ik dan weer aanraden om met klassieke muziek op de achtergrond te studeren, omdat dat helpt om je beter te focussen.
Kan muziek ons hart ook echt genezen?
Zeker. Amerikaanse wetenschappers van de Universiteit van Maryland hebben een reeks studies geanalyseerd die het effect van muziek op onze gezondheid onder de loep namen. De meeste daarvan waren uitgevoerd bij mensen met hartproblemen. Uit de studies bleek dat hartpatiënten die dagelijks een half uur luisterden naar hun favoriete muziek minder hartinfarcten kregen, minder vaak een bypassoperatie nodig hadden en minder overleden aan hartfalen en dergelijke meer in vergelijking met patiënten die nooit naar muziek luisteren.
Dat is spectaculair.
De verklaring is opnieuw het ontspannende effect en de aanmaak van endorfines die volgen als je naar je lievelingsmuziek luistert. Uit een andere opmerkelijke studie bleek dan weer hoe muziek de zogenaamde endotheelcellen in ons lichaam stimuleert.
Eh… endotheelcellen?
Eenvoudig uitgelegd gaat het om het volgende: ons hart is een belangrijk orgaan dat zuurstofrijk bloed naar de rest van het lichaam pompt, maar het heeft daarnaast zelf ook zuurstof nodig. Dat krijgt het via de bloedvaten. Aan de binnenzijde van die bloedvaten zitten de endotheelcellen. Zij zijn als het ware het behang van de bloedvaten. Wat heeft men nu gezien: als je naar muziek luistert, gaan die cellen beter functioneren. Waardoor er veel minder kans is op afzetting van cholesterol en andere giftige stoffen in het hart. Opnieuw een voorbeeld van hoe muziek je hart gezonder kan maken.
Slotvraag: opera kan intens zijn en heftige emoties opwekken. Zeker ook de titelheld Ernani heeft heel wat te verduren in deze vroege opera van Verdi. Dus: is het nu wel of niet goed om naar de opera te komen?
Ernani gaat inderdaad over een gebroken personage dat moeite heeft om zich staande te houden. Ik denk dat veel mensen zich net als ik wel zullen laten meeslepen door hem. Daarnaast is er de prachtige muziek en er is ook veel te zien en te beleven op het podium. Ik ga daar als mens helemaal in op. Als dokter kan ik zeggen dat zo’n voorstelling je even de stress van alledag kan doen vergeten en zo je hartslag en bloeddruk opnieuw in de maat kan helpen te brengen. In die zin kan opera een heel geneeskrachtig middel zijn. Wat wij als cardiologen van ZAS met deze actie ook willen aantonen, is dat screening en preventie weliswaar van levensbelang zijn, maar dat het niet altijd spitstechnologie hoeft te zijn waarmee je zorg draagt voor je hart. Ook iets eenvoudigs en toegankelijks als muziek kan helpen om je hart gezonder te maken.
Lees meer over de actie Hart voor Ernani